Κρασί και πονοκέφαλος.
Τι είναι εκείνο που προκαλεί σε πολλούς ανθρώπους έναν έντονο πονοκέφαλο μετά την κατανάλωση κρασιού; Για να δώσουμε απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα πρέπει να εξετάσουμε αρκετές παραμέτρους που έχουν να κάνουν τόσο με τα συστατικά του κρασιού όσο και με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο καταναλωτής .
Στις περισσότερες των περιπτώσεων η εξήγηση εντοπίζεται στην σχέση κατανάλωσης κρασιού και νερού. Και αυτό συμβαίνει διότι το αλκοόλ προκαλεί αφυδάτωση που οδηγεί σε πονοκέφαλο και ξηροστομία καθώς επίσης δίψα, υπνηλία, κόπωση, και «θολωμένο» μυαλό.
Η απλούστερη λύση είναι να συνειδητοποιούμε πόσο αλκοόλ καταναλώνουμε και να φροντίζουμε να μην αφυδατωνόμαστε πίνοντας για κάθε ποτήρι κρασιού την διπλάσια ποσότητα σε νερό.
Ας εξετάσουμε ένα προς ένα τα συστατικά του οίνου τα οποία ευθύνονται για την πρόκληση του πονοκέφαλου λαμβάνοντας υπόψη βέβαια και τον ανθρώπινο παράγοντα.
Το αλκοόλ
Όπως προαναφέραμε το αλκοόλ προκαλεί αφυδάτωση που οδηγεί σε πονοκεφάλους ακόμα και σε μικρές δόσεις και αυτό εξαρτάται πρωτίστως από την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο καταναλωτής π.χ. είναι αφυδατωμένος και δεν έχει πιει νερό, ευαισθησία στην κατανάλωση αλκοόλης, αλλά και από διάφορους άλλους παράγοντες που έχουν να κάνουν με το βάρος, την ηλικία, το φύλο του ατόμου το στρες κ.α.
Οι τανίνες
Λεπτομέρειες για τα φαινολικά συστατικά μπορείτε να διαβάσετε εδώ (enologylab.gr)
Οι τανίνες βρίσκονται στους φλοιούς και στα κουκούτσια των σταφυλιών και τις συναντάμε σε μεγάλη περιεκτικότητα στα ερυθρά κρασιά λόγω της εκχύλισης που έχει γίνει κατά την οινοποίηση προκειμένου να πάρουμε τις ερυθρές χρωστικές. Σε αντίθεση με τα ερυθρά, τα λευκά κρασιά έχουν πολύ χαμηλότερη περιεκτικότητα
Οι τανίνες είναι ουσίες φυτικής προέλευσης που έχουν την ιδιότητα να ενώνονται µε τις πρωτεϊνες και από την ένωση αυτή προέρχεται και η στυφή γεύση τους, επειδή οι ταννίνες ενώνονται µε τις πρωτείνες του σάλιου και το σάλιο χάνει την ικανότητά του να υγραίνει τη στοµατική κοιλότητα.
Αποτελούν είναι μια σπουδαία πηγή αντιοξειδωτικών και για την πλειοψηφία των ανθρώπων δεν δημιουργούν πονοκέφαλο ωστόσο υπάρχει ένα ποσοστό με ευαισθησία στις τανίνες επιδρώντας στην μείωση της αγγειακής πίεσης που συχνά θεωρείται ότι οδηγεί σε πονοκέφαλο.
Τα σάκχαρα
Τα γλυκά κρασιά μπορεί να προκαλέσουν πονοκεφάλους και αυτό γιατί το αλκοόλ και τα σάκχαρα είναι δύο συστατικά που εάν συνδυαστούν μπορεί να τους προκαλέσουν.
Όταν καταναλώσουμε αλκοόλ και σάκχαρα, ο οργανισμός μας χρειάζεται αρκετό νερό για την κατεργασία τους. Αν δεν πιούμε ικανή ποσότητα νερού ο οργανισμός θα αρχίζει να τραβάει νερό από διάφορα σημεία του σώματος συμπεριλαμβανομένου και του εγκεφάλου. Έτσι καθώς τα υγρά αποθέματα εξαντλούνται, εκδηλώνεται ο πονοκέφαλος.
Ισταμίνες
Οι ισταμίνες είναι χημικές ενώσεις που οδηγούν σε αλλεργικές αντιδράσεις και τα συμπτώματα είναι καταροή, ξηροφθαλμία και πονοκέφαλος.
Η ποσότητα της ισταμίνης που υπάρχει στο κόκκινα κρασιά είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνη που υπάρχει στα λευκά.
Όσοι καταναλωτές έχουν δυσανεξία σε αυτές έχοντας ανεπάρκεια του ενζύμου διαμινική οξειδάση (DAO) που δεν τους επιτρέπει να μεταβολίσουν τις ισταμίνες όπως θα ήθελαν, θα αντιδράσουν με πονοκέφαλο. Θεωρητικά για την αποφυγή του πονοκεφάλου από αυτή την αιτία θα πρέπει να χορηγηθεί ένα αντισταμινικό φάρμακο. Βέβαια φάρμακα και αλκοόλ συνίσταται γενικά να μην συνδυάζονται.
Η τυραμίνη
Είναι αμινοοξύ που ευρίσκεται υπό φυσιολογικές συνθήκες σε πολλά τρόφιμα (σόγια, τυριά ωρίμασης) αλλά και στο κόκκινο κρασί όντας υποπροϊόν της αλκοολικής ζύμωσης.
Προκαλεί διαστολή των αιμοφόρων αγγείων και αυξάνει ελαφρώς την αρτηριακή πίεση, ώστε να προκληθεί πονοκέφαλος. Η ποσότητα της τυραμίνης στο κρασί εξαρτάται από την ποικιλία και την προέλευση.
Οι προσταγλανδίνες
Με την κατανάλωση, κυρίως κόκκινου κρασιού, απελευθερώνονται ουσίες που λέγονται προσταγλανδίνες. Οι προσταγλανδίνες με τη σειρά τους ενεργοποιούν απολήξεις νεύρων που βρίσκονται στους μύες, οι οποίες με τη σειρά τους προωθούν τα σήματα πόνου στον εγκέφαλο και είναι υπεύθυνες για την εμφάνιση του πονοκεφάλου. Αντιμετωπίζονται με ασπιρίνες.
Τι συμβαίνει με τα θειώδη
Λεπτομέρειες για τα θειώδη θα βρείτε εδώ (enologylab.gr)
Tα θειώδη είναι υπεύθυνα για αλλεργίες και ευαισθησίες σε όσους έχουν άσθμα ή πνευμονοπάθεια, όχι όμως για πονοκεφάλους.
Φτάνει μόνο να αναφέρουμε ότι πάρα πολλά προϊόντα της καθημερινότητάς μας έχουν μεγαλύτερες συγκεντρώσεις σε θειώδη από το κρασί π.χ. προτηγανισμένες πατάτες, αποξηραμένα φρούτα, έτοιμες σαλάτες και άλλα.
Θυμηθείτε πως ο καλύτερος σύμμαχος απέναντι στους πονοκεφάλους που ενδέχεται να προκαλέσει η κατανάλωση του κρασιού είναι το νερό. Προκειμένου λοιπόν να αποφύγει κανείς την αφυδάτωση, συνίσταται να πιει τουλάχιστον τη διπλή ποσότητα νερού σε σχέση με το κρασί του. Τέλος, για την αντιμετώπιση του πονοκεφάλου, έχει βρεθεί ότι η Βιταμίνη B6 – Πυριδοξίνη μπορεί να βοηθήσει καθώς επίσης και η ασπιρίνη και τα αντιισταμινικά. (ανάλογα την περίπτωση και πάντα μετά από υπόδειξη ιατρού)
Μυλωνάς Αντ. – Χημικός Α.Π.Θ. / Οινολόγος